Венерчу полицино таллам болийна Нохчийчуьра а, Шемара а баьхкинчу бахархошна йукъахь герзашца хилла цхьа могӀа тасадаларийн. Меттигерчу зорбанан гIирсашкахь цунах "эмигрантийн бандийн вовшашца тIом" аьлла. Австрерчу политикаша тӀедожош ду иммиграцин низамаш чӀагӀдар а, мухIажаршна луш долу пособеш лахдар а, ткъа шаьш нохчаша, йеххачу заманчохь оцу махкахь бехаш болчу, шаьш ларлуш бен ницкъ беш дац бохуш чӀагӀдо.
Австрин коьртачу гӀалахь тайп-тайпанчу тобанашна йукъахь тасадаларш хьалха а нислора, хаамбира Венерчу полицино Кавказ.Реалиин корреспонденте, редакцино динчу хаттарна жоп луш. Амма кху аьхка хаъал чолхе даьлла хьал.
Товбеца-баттахь Шемара а, Нохчийчохь а баьхкинчу бахархошна йукъахь лаххара а шозза шуьйра герзашца тасадалар хилла – цхьацца дина тIелетарш доцург. Иштта, пӀераскан дийнахь, товбеца-беттан 5-чу дийнахь, адамаш дукха лелачу Вена-Бригиттенау кӀоштарчу цхьана паркехь 30 гергга стага дакъалоцуш хиллачу конфликтехь герз тоьхна шина шемахочунна, цхьана Нохчийчуьра схьаваьллачунна гӀаж тоьхна чевнаш йира. Полисхошна хала ду билггал маса стаг ву шеконашца лаьцна ала - дукхахболу декъашхой бевдда. Уллехь лаьттачу пхеа машенна тӀе герзаш диттина, Венерчу криминалан полицино талламбар шен караэцна.
ШолгӀачу дийнахь меттигерчу бахархоша латкъам бира оццу паркан кӀоштахь герзашца нах гулбелла хиларна, цу метте кхаьчначу полицино тасадалар йукъахдаьккхира. Гулбеллачех таллам бечу хенахь цаьргахь карийна лаххара а ши урс а, буьрчан баллон а схьайаьккхина.
Амма и хӀума хиллачул тӀаьхьа маса, товбеца-беттан 7-чу дийнахь, дуккха а нах вовшахкхетта лийтира Мейдлинг олучу метро станцина гергахь. Вон лазийна хиллера виъ стаг – кхаанна арсашца чевнаш йинера, воьалгIачун корта лазийнера аьрта хӀуманца, хила тарлора и чхьонкар.
Нагахь йуьхьанца Австрин коьртачу шахьаран полицино шемахошна а, нохчашна а йукъахь хиллачу "тӀамах" лаьцна комментарий йеш ца хиллехь а, ткъа хӀинца-м иза официалехь тӀечӀагӀдина. И кхуьй а хилам вовшашца боьзна бу, полицино хила тарлуш долу бахьана лору гӀалин кӀошташна тӀехь Ӏуналла латтор къийсар.
"Керла кхерамазаллин гӀулчаш йаьхна ца Ӏаш, шуьйра криминалан талламаш а бу дӀахьош. Цара хӀинцале а лаьцна шемахошца хиллачу инцидентехь дакъалаьцна ву аьллачу шеконашца нохчи. Социалан машанашкара а, мессенджершкара а информаци йуьззина йукъаоьцур йу хьолан мах хадорна а, таллам барна а", - аьлла ду Кавказ.Реалии сайтан дехарца полицин пресс-гIуллакххоша деллачу жоьпехь.
Версеш
Австрин Халкъан партин (ÖVP) куьйгалхочо, Венин гӀалин кхеташонан декъашхочо Махрер Карла кхайкхам бина гӀалин Ӏедалшка, конфликт марсайаларна "дуьхьало йар" доьхуш. Цо бахарехь, дукха хан йоццуш хиллачу ницкъбаро бахархой "Iадийнера" аьлла.
"Австрин маршонан партин" (FPÖ) политикаш кхин а радикале бистхилла: цара хуьлуш долчунна бехкевира Венин мэр Людвиг Михаэль, лаккхара социалан пособеш а луш, мигранташ гӀала "ийзийна" хилла бохуш. Политикаша кхайкхам бира, латаршкахь мел дакъалаьцнарг сихонца махках ваккха аьлла. Летаршна йукъахь хилла берш пачхьалкхера арабаха аьлла, кхайкхамбина политикаша.
Венерчу цхьана кӀоштарчу социалан сервисан белхахочо (фамили къайлайаьккхина цуьнан дехарца) Кавказ.Реалиин журналисте дийцира, Шемара а, ОвхӀанистанера а баьхкинчу бахархошца тасадаларш шо хьалха, стохка стигалкъекъа-баттахь, дуьйладелира аьлла. Австрерчу прессехь цунах лаьцна яздан буьйлабала дукха а хьалха. Австрин зорбанан гIирсаша дийца а даккхале.
Проблеман орамаш ду боьршачу стеган сий-ларамах лаьцна йолчу ойланашкахь
Дукха хьолахь кегийчу къаьмнех болчу берхIийтта шаре бовлазчу нохчашна тӀехь ницкъ барх лаьцна дара иза. Зудчунна тӀелатар дина аьлла диаспоре хаам бинчул тӀаьхьа гIуллакх марсадьлла лоруш ду.
Билггал хууш дац кху шарахь шина а агӀор мел адам лазийна ду. Кавказ.Реалиин редакцин аьтто баьлла лазийначу Нохчийчуьра болчу кхиазхойх цхьаьнца къамелдан. Цо бахарехь, дерриг а цхьана сценарица хуьлуш ду: Шемара масех жимстага (кӀезиг хуьлу ОвхӀанистанера) хоьтту урамехь: "Хьо нохчи вуй?" Ву алахь цо, цу стагана йетта буьйлало уьш.
Цунах лаьцна дIахьедира "Цхьааллин ницкъ" нохчийн боламан куьйгалхочун гӀовсо Мусаев Сайхана редакцица динчу къамелехь. Мусаев тешна ву, хуьлуш дерг питана хиларх, ишта Оьрсийчоьнан къайлахчу сервисаша кхоьллинчу. Цо бахарехь, Ичкеригахьа болчу боламан куьйгалхоша кхойкху нохчашка Австрехь а, йа йоллучу Европехь а дӀахьочу провокацешка шаьш Iеха ма дайта аьлла.
Австрин хаамийн гӀирсаша дуьйцу тӀелатарш деш лелаш цхьа билггала шемахойн йолу "505" тоба (цкъацкъа "515" терахьца билгалйоккху) хиларх лаьцна. Цунна шен цӀе Шеман почтан номер тӀера кхаьчна йу бохуш верси лела, ткъа цуьнан декъашхой бу Туркойчоьнца мостагӀаллин юкъаметтигаш лелочу Асад Башаран режиман Ӏуналлехь йолчу Дейр-Зор кӀоштара бахархой. Кхечарна хетарехь, терахьашца билгалдаккхар Шемара доьзалан тайпанах ду, ткъа ша иза Шеман маршонехьа къийсам латточу оппозицин эскарца йоьзна йу.
ТӀаьхьо, Венерчу урамашкахь Туркойчоьнан бахархошна а динчу тӀелатарех лаьцна хиъча, шемахоша хетарехь, шайн махкахь тӀамна "бехке" бу бохуш дуьйцурш хьийзош бу бохуш, дог-ойла кхоллайелира.
Официалехь полицина хетарехь, герзашца хилла тасадаларш тайпанийн зуламашца доьзна дац, уьш гӀалин цхьайолчу кӀошташкахь "доладан гӀортар" а, "чӀир эцаран акташ" а бен дац, дIахьедира кху деношкахь йукъараллин кхерамзаллин директоро Руф Франца.
"Карарчу хенахь оха къобал ца до, кегийрхойн тобанашна юкъара конфликт Венерчу кхечу федералан пачхьалкхашка дӀасайаржа мегаш хилар. Амма тхуна гуш ду, цигахь арсаш, йа кхиндолу герз лелош хилар. Ткъа кхузахь оха терго йо Iалашдаран зонаш кхолларан, йа герз доьхкуш зонаш кхуллуш", – Руфан дешнаш даладо Austria Today сайто.
Кхиазхойн "тIом"?
Нохчийн культурин фонд кхоьллина Дикаева Милана цецйолу Венерчу диаспорашна йукъахь герзашца иккхинчу девнан оццул къиза терго йарна. Цо дийцарехь, цкъа тоххара а хилла и хӀума, шина-кхаа шарахь цкъа. Оцу йукъанна Дикаевас и тайпа гӀуллакхаш дузу кхиазхоша дечу зуламашца, ткъа иза кхин а мел а хаалуш ду аьтто-партин ницкъаш алсамбовларан фонехь.
"Ша ду, уьш хIунда хуьлу бохург дийцича. Австрин провинцехь а ма гой вайна оцу кепара хIуманаш. Дукха хьолахь иза аьтто боьхна доьзалш бахьана долуш хуьлу - тӀаккха Ӏедалан бехк гуш бу, хӀунда аьлча, шо шаре мел долу цара кегийрхой кхиоран, царна гIо латторан программаш хедош йу", - элира нохчийн жигархочо.
Цунна хетарехь, кхин цхьа проблема а йу нохчийн: уьш реза ца хуьлу полицица дIахьедан.
Тасадаларш ша-шех хуьлу, шайн культурин орамаш долуш хуьлу уьш - уьш дӀадаха чӀогӀа хала ду
"Вай цунах хьалхадовла деза. ХIуъа дийцича а, вай хӀинца низамехь йолчу пачхьалкхехь дехаш ду, нагахь санна вайна гуш делахь а, мухӀажаршца доьзна долу низамаш кхузахь а наггахь дохош хилар. Австрехь нохчийн йукъаралла хӀинца а кхин дIоггара кхиъна йаьлла йац, ницкъ болуш йац иза шен интересаш ларъйаллал. Тхоьгахьа цхьаммо а гIо доккхур дац, оха тхаьш Iалашдан деза тхуо бакъонан пачхьалкхан буха тIехь", - аьлла хета Дикаевана.
Чехин Карлан цӀарахчу университетан политологин профессор Аслан Эмиль реза ву нохчийн жигархочо кхиазхошна юкъахь шаьш-шайна нисделлачу тасадаларех лаьцна бохучунна.
"Проблеман орамаш боьршачу стеган сийх лаьцна йолчу ойланашкахь йу, стаг йухавер вац, нагахь санна иза шен репутаци йохарх шек волуш вацахь. И тайпа тасадаларш дукха хьолахь хуьлу цхьана кӀоштана йукъахь, йа кӀошташна йукъахь. Дуьхьалончаш тайп-тайпанчу мехкашкара йаьхкинчу тобанашкара белахь, и тайпа тасадаларш къаьмнийн подтекст йолуш хила тарло, "вайн кӀентийн" сий лардархьама махкахойн мобилизаци чӀагӀйеш",- элира профессора.
Цунна хетарехь, и тайпа тийсадаларш ша-шех хуьлуш хиларна, культурин орамаш долуш а хиларна, уьш ца хилийта вуно хала ду.
- Товбеца-баттахь Венехь шена тӀе куьг даьхьна велира 40 шо долу Дагестанера схьаваьлла стаг – иза Оьрсийчу дӀавахийта масех сахьт дисинчу хенахь хилла и. Австрин Ӏедалш шеконе диллира иза "Вилаят Хорасан" террорхойн тобанехь дакъалоцуш хиларх а, католикийн килсашна тӀелатар кечдеш хиларх а. Шайн пачхьалкхера стаг аравоккхуш сацам дукха хьолахь беш нисло динан радикалашца уьйраш хиларан шеконашца, билгалдоккху "Кавказ.Реалиин" редакцино къамел динчу бакъонашларъярхоша а, жигархоша а.
- Москвахь лаьцна Дагестанера блогер Ярмагомедов Хавиер, берийн порнографи йаржорна а, динан маршонан бакъо йохорна а бехке а вина. Тидам тӀебахийтина цунна, дегIаца лело православин жӀара когашца хьоьшуш, видеострим йаьккхинчул тӀаьхьа. Оьрсийн националисташа тIедожийра блогерна таӀзар дар. Кавказ.Реалии сайто дуьйцу, Украинана тӀелатар динчул тIаьхьа, дукха хан йоццуш дIабохийначу националистийн боламо Оьрсийчохь Ӏаткъам стенна бо.
